Xodimga 1 xatosi uchun ikki marta jazo berilishi mumkinmi?
@Yurist_Xizmati 5146-savol:
Menda shunaka vaziyat, men maktab va maktabgacha ta’lim bulimi da bogchalar iktisodchisi bulib ishlayman.bizga vazirlik tomonidan dekretga mablag ajratilgan edi. Savolni davomini o‘qish...
YURIST JAVOBI:
♂️ Bu holatda eng avvalo shuni ta’kidlash lozimki, sizga nisbatan bildirilayotgan og‘zaki bayonotlar, ya’ni “farzandingiz 2 yoshga to‘lmaguncha qayta ishlay olmaysiz”, “siz xato qilganingiz uchun lavozimda qolasiz deb bo‘lmaydi”, “yana kimdir bu xatolik uchun javob beradi” degan fikrlar — huquqiy asosdan mahrum bo‘lgan, qonunchilikka zid bayonotlardir.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
1️⃣ Intizomiy jazolar masalasida Siz tomoningizdan amalga oshirilgan mablag‘ni noto‘g‘ri taqsimlash xatti-harakati uchun allaqachon intizomiy jazo chorasi — hayfsan qo‘llangan. Bu esa sizga nisbatan mehnat intizomini buzganlik uchun qonuniy asosda chora ko‘rilganini bildiradi.
Endilikda, ushbu xatti-harakat uchun sizni yana bir bor jazolash (masalan, ishdan bo‘shatish) qonunchilikka to‘g‘ri kelmaydi.
Bu borada O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 313-moddasi uchinchi qismida shunday deyilgan:
“Har bir intizomiy qilmish uchun faqat bitta intizomiy jazo chorasini qo‘llash mumkin. Ish beruvchi intizomiy jazo choralarini tanlashda xodimning mehnat faoliyatidagi oldingi intizomi, xatti-harakatlari, xatolikning og‘irligi va boshqa holatlarni inobatga oladi.”
⚠️ Demak, sizga bir martalik intizomiy jazo chorasining qo‘llanilishi — qonuniy va yakuniy hisoblanadi. Bosh iqtisodchining “siz tufayli menga ham hayfsan berildi” degan fikrining esa sizga hech qanday huquqiy aloqasi yo‘q, chunki Mehnat kodeksida boshqa xodimga berilgan jazo sababli yana kimnidir javobgar qilish degan tushuncha yo‘q.
❌ Shuningdek, 1 oydan ortiq vaqt o‘tib yana o‘sha xatolik uchun yangi jazo chorasi qo‘llash (masalan, ishdan bo‘shatish) — bu “ikki karra jazolash” (ne bis in idem) prinsipiga zid bo‘lib, mutlaqo noqonuniy hisoblanadi.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
2️⃣ Ishga qaytish huquqi va 2 yoshgacha ta’til masalasiga kelsak, Siz 2025-yil 1-maydan boshlab 2 yoshgacha bolani parvarishlash ta’tiliga chiqqansiz, bu ta’til xodimning ixtiyori bilan belgilanadi, ya’ni xodim bu ta’tilda qancha vaqt qolishni o‘zi hal qiladi. Muhimi — bu ta’tildan istalgan vaqtda qaytish xodimning huquqi.
Bu bo‘yicha Mehnat kodeksining 405-moddasida aniq belgilangan:
“Ayolning (yoki ota, asrab oluvchi, boshqa parvarish qiluvchi shaxsning) xohishiga ko‘ra unga bola ikki yoshga to‘lguniga qadar parvarishlash ta’tili beriladi. Bu davrda ular ixtiyoriy ravishda ishga qaytishlari mumkin.”
Bu yerda “ikki yoshga to‘lguniga qadar” deyilmoqda, ya’ni bola hali 2 yoshga to‘lmasdan ham xodim istasa — ishga qaytish huquqiga egadir. “Farzandingiz ikki yosh bo‘lsin, keyin keling” degan har qanday rad etish — Mehnat kodeksi 405-moddasining bevosita buzilishi hisoblanadi.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
3️⃣ Lavozim va ish joyining saqlanishi malasida Mehnat kodeksining 405-moddasi beshinchi qismida bolani parvarishlash ta’tillari davrida xodimning ish joyi (lavozimi) saqlanishi aniq, tiniq qoidani belgilaydi.
Shunday ekan Siz bola parvarishlash ta’tiliga chiqqan davrda, sizning lavozimingiz saqlanishi shart. Bu degani siz ta’tildan o‘z lavozimingizga qaytib ishni davom ettirishingiz mumkin.
❗️Agar sizga rasman ishga qaytishga yo‘l qo‘yilmasa yoki lavozimingizga tiklanmasangiz:
1. Tuman mehnat inspeksiyasiga yozma shikoyat yuboring.
2. Tuman adliya bo‘limi orqali huquqiy himoya bo‘yicha murojaat qiling.
✉️ Yuristga savol yuborish
Yurist bilan qo‘ng‘iroq orqali bog‘lanish
Barcha turdagi hujjatlarga buyurtma berish
Rasmiy kanalimiz:
@Yurist_Xizmati